EEPROM که مخفف (Electrically Erasble Programmable Read-only Memory) می باشد یک رام قابل تغییر توسط کاربر است که می توان آن را با اعمال یک ولتاژ الکتریکی بالاتر از حد معمول، به طور مکرر پاک کرد و دوباره برنامه ریزی کرد.
حافظه EEPROM نوعی رام غیر فرار است که این امکان را فراهم می سازد که بایت های جداگانه داده پاک شده و دوباره برنامه ریزی شود. به همین دلیل است که تراشههای EEPROM به تراشههای پاکشونده بایتی معروف هستند(byte erasable chips). EEPROM معمولاً برای ذخیره مقادیر کمی داده در محاسبات و سایر دستگاه های الکترونیکی استفاده می شود.
EEPROM که در اوایل دهه 1980 توسط محققان Hughes Aircraft و Intel توسعه یافت، به عنوان جایگزینی برای حافظه EPROM (Erasble Programmable Read-only memory) و حافظه PROM (Programmable Read-only Memory) استفاده شد. قبل از استفاده از EEPROM، فناوری EPROM به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گرفت. تراشه های حافظه EPROM در صورت قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش می توانند برنامه ریزی شده و سپس پاک شوند.
فناوری حافظه EEPROM برای مقابله با این چالش ها تکامل یافته است. بر اساس ساختار EPROM موجود، EEPROM را می توان به صورت الکتریکی پاک و برنامه ریزی کرد. بیشتر تراشه های EEPROM دارای طول عمر 10000 تا 100000 چرخه نوشتن هستند که به طور قابل توجهی بیشتر از چرخه نوشتن تراشه های EPROM است.
ویژگی آی سی EEPROM
حافظه EEPROM عملکرد و قابلیت های فوق العادی ای دارد که در اینجا یک مرور مختصر از ویژگی های EEPROM آورده شده است:
تراشه را می توان تعداد بی نهایت بار برنامه ریزی مجدد کرد
حذف فوری داده ها با استفاده از برق
بدون جدا کردن آن از دستگاه می توان آنرا برنامه ریزی کرد
برای تغییر محتویات تراشه تجهیزات اضافی مورد نیاز نیست
داده ها را می توان بر اساس بایت به بایت پاک کرد برای پاک کردن، خواندن یا نوشتن داده ها در EEPROM به دو ولتاژ مختلف نیاز است
انواع حافظه EEPROM
حافظه SERIAL EEPROM
این نوع تراشه که به نام E2PROM نیز شناخته میشود، چالشبرانگیزتر است زیرا تعداد پینهای کمتر به این معنی است که عملیات باید به صورت سریال انجام شود. از آنجایی که داده ها در یک دنباله سری منتقل می شوند، این نوع از واحدهای موازی نیز کندتر عمل میکند.
چندین نوع رابط رایج وجود دارد:
SPI
Microwire
I2C
1-wire
UNI/O
حافظه Parallel EEPROM
این نوع دستگاه ها معمولاً دارای یک bus پهن 8 بیتی هستند. استفاده از bus به صورت موازی آن را قادر می سازد تا حافظه کامل بسیاری از برنامه های کنترلی کوچکتر را پوشش دهد. معمولاً دستگاه ها دارای پین هایی برای محافظت در برابر عملکردهای انتخاب و نوشتن هستند. همچنین تعدادی میکروکنترلر وجود دارد که برای داشتن یک EEPROM موازی یکپارچه برای ذخیره سازی نرم افزار استفاده می شود. تراشه سریعتر از واحدهای سریال کار می کند و عملیات ساده تر است. یک نقطه ضعف این است که این نوع به دلیل افزایش تعداد پین ها بزرگتر است.