نوسان ساز یا اسیلاتور مداری است که یک شکل موج پیوسته، تکراری و متناوب بدون ورودی تولید می کند. اسیلاتورها اساسا جریان یک طرفه از یک منبع DC را به شکل موج متناوب تبدیل می کنند که فرکانس مورد نظر را با توجه به اجزای مدار خود تعیین می کند.
اسیلاتورها قطعاتی به صرفه و در دسترس برای تولید فرکانس خاصی از سیگنال هستند. به عنوان مثال، یک نوسان ساز RC برای تولید یک سیگنال فرکانس پایین، یک نوسانگر LC برای تولید یک سیگنال فرکانس بالا و یک نوسان ساز مبتنی بر Op-Amp برای تولید یک فرکانس پایدار استفاده می شود. فرکانس نوسان را می توان با تغییر مقدار جزء با آرایش پتانسیومتر تغییر داد.
اسیلاتور کریستالی
نوسان ساز کریستالی یک مدار نوسان ساز الکترونیکی است که برای تشدید مکانیکی کریستال ارتعاشی از مواد پیزوالکتریک استفاده می شود. نوسان ساز یک سیگنال الکتریکی با فرکانس مشخص ایجاد می کند. این فرکانس معمولاً برای پیگیری زمان استفاده میشود، به عنوان مثال ساعتهای مچی در مدارهای مجتمع دیجیتالی برای ارائه سیگنال ساعت پایدار و همچنین برای تثبیت فرکانسها برای فرستندهها و گیرندههای رادیویی استفاده میشوند. کریستال کوارتز عمدتاً در نوسانگرهای فرکانس رادیویی (RF) استفاده می شود. کریستال کوارتز رایج ترین نوع تشدید کننده پیزوالکتریک است که در مدارهای نوسانگر از آنها استفاده می کنیم بنابراین به نوسانگرهای کریستالی معروف شدند. نوسانگرهای کریستالی باید طوری طراحی شوند که ظرفیت بار را فراهم کنند.
انواع اسیلاتور
انواع مختلفی از نوسان سازها وجود دارد که مورد استفاده های مختلف قرار می گیرند: نوسانگرهای خطی ، نوسان ساز هارتلی، نوسان ساز Phase-Shift، نوسان ساز آرمسترانگ، نوسانگر Clapp، نوسان ساز Colpitts. نوسانگر حلقه، مولتی ویبراتور و اسیلاتور ولتاژ کنترل شده (VCO).