بررسی انواع رله و نحوه عملکرد آنها

انواع رله الکترونیکی یا Relays از قطعات الکتریکی پرکاربرد با خاصیت الکترومغناطیسی هستند که در انواع سیستم‌های الکترونیکی همچون لوازم خانگی، سیستم‌های حفاظتی و … به کار میرود.

انواع رله الکترونیکی یک کلید از راه دور به حساب می‌آیند که با باز و بسته کردن کنتاکت‌های خود به سیگنال‌های ورودی داده شده به سیمی که به دورش پیچیده است پاسخ می‌دهد. این مدل از عملکردی که در انواع رله الکترونیکی وجود دارد می‌تواند عمل سوئیچینگ را در چندین مدار همزمان و یا حتی به صورت جداگانه انجام دهد.

رله الکترونیکی بعنوان یک کانال ارتباطی بین برق و مدار عمل می‌کند. برای اینکه یک رله شروع به فعال شدن کند باید به آن نیرو وارد شود این نیرو برق است. با همین مقدار کم نیروی وارد شده، انواع رله الکترونیکی دستگاه‌هایی را کنترل می‌کنند که انرژی بیشتری مصرف می‌کنند.

بدلیل این ساختار عملکردی که رله دارد، تعاریف و نام‌های دیگری هم برای آنها بیان شده:

• رله الکترومغناطیسی
• رله قابل اتصال
• رله مینیاتوری
• کنترل رابط
• رله کمکی
• رله برق

لازم بذکر است که هرکدام از اسامی بالا در دسته‌بندی منحصر بفرد خود قرار دارند.

انواع رله الکترونیکی

دسته‌بندی رله‌ها بر اساس مختلفی صورت میگیرد. همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم رله یک کلید الکتریکی است که مدار را با توجه به تغییرات کمیت‌های فیزیکی مختلفی مثل جریان الکتریکی، دما، ولتاژ، سرعت و یا حتی زمان، خاموش و روشن میکند.

به طور کلی هدف از به کارگیری انواع رله الکترونیکی در یک مدار، محافظت از آن است. رله انواع مختلفی دارد اما به صورت کلی دسته‌بندی رله به 2 صورت است:

1. رله حفاظتی
2. رله کنترل

طبقه بندی رله بر اساس اصول کار

رله الکترومغناطیسی

رله الکترومغناطیسی یک کلید است که برای روشن و خاموش شدن در مدار از آهنربای الکتریکی استفاده می‌کند. این قطعه با به کار گیری ولتاژ پایین و جریان ضعیف در مدارهایی که ولتاژ و جریان در آنها بالا است عمل میکند. همچنین برای پروژه‌هایی که نیاز به کنترل از راه دور دارند به کار میرود.

اصول کاری رله الکترومغناطیسی به این صورت است که زمانی که آهنربای الکتریکی روشن می‌شود آرمیچر به سمت پایین کشیده می‌شود تا مدار بسته شود. در زمان خاموشی آهنربا خاصیت مغناطیسی از بین میرود و فنر کششی آرمیچر را به سمت بالا میکشاند تا با این عمل مسدود سازی مدار رخ دهد.

رله حرارتی

رله حراراتی یا رله بی متال از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. معمولا یک رله حرارتی از کنتاکت‌های کنترل، مکانیسم تنظیم مجدد، دستگاه‌های تنظیم جریان، عناصر جبران کننده دما و عناصر گرمایش تشکیل شده است.

با ورود جریان به مدار گرما ایجاد می‌شود. در راستای حفاظت از مدار زمانی که جریان از بی متال عبور می‌کند 2 فلزی که در ساختار رله حرارتی به کار گرفته شده گرم می‌شوند. گرما باعث افزایش طول فلزها می‌شود. ضریب انباسطی یکی از فلزها نسبت به دیگری بیشتر می‌شود.

هر رو فلز کوتاه و بلند به سمت فلزی که ضریب طولی کمتری دارند خمیده می‌شوند. در اثر این حرکت مسیری برای عبور جریان کنتاکت‌ها ایجاد می‌شود و منجر به قطع شدن مدار میگردد.

رله فوتوالکتریک

عملکرد این نوع از رله‌ها تحت تاثیر اثر فتوالکتریک است. عناصری که باعث می‌شوند تا نور توسط آنها ساطع شود مثل لامپ‌های رشته‌ای کوچک، دیودهای فسفید گالیوم و …با اثر‌گذای به روی این نوع از قطعات باعث می‌شوند تا مقاومت دستگاه به نور حساس شود و در نتیجه عمل قطع و وصلی در مدار شکل گیرد.

رله پلاریزه

رله پلاریزه نوع دیگری از انواع رله الکترونیکی است که فعالیت آن بر اساس عمل ترکیبی بین میدان مغناطیسی آهنربای دایمی و میدان مغناطیسی حاصل از سیم‌پیچ کنترل فعال، ایجاد میگردد. اینکه آرمیچر در رله به کدام جهت مکش داشته باشد وابسته به جهت جریانی است که در سیم‌پیچ ایجاد میگردد.

کاربرد رله پلاریزه در اجزای تولید پالس تبدیل DC و AC، تقویت و تمایز سیگنال، در دستگاه‌های خودکار، تجهیزات ارتباطی و دستگاه‌های کنترل از راه دور نقش مهمی را ایفا میکنند. ویژگی متمایز کننده رله پلاریزه عملکرد سریع و حساسیت بالای آن است.

بر اساس ماهیت سیگنال ورودی

رله جریان

سیم‌پیچ‌های رله جریان به صورت سری در مدار متصل می‌شوند و تحت تاثیر جریان سیم‌پیچ هستند. سیم‌های تشکیل دهنده در سیم‌پیچ رله جریان دارای تعداد کمی پیچ ضخیم و همچنین آمپدانس کم هستند. عملکرد رله جریان تحت تاثیر سیگنال‌های جریان الکتریکی است.

رله ولتاژ

رله ولتاژ تعداد زیادی سیم‌پیچ و و سیم نازک دارد. نحوه نصب آن به صورت موازی با بار در حلقه است. بسته به میزان مقدار ولتاژ ورودی رله روشن و خاموش می‌شود. ولتاژ در این نوع رله به 2 دسته تقسیم می‌شود:

• اضافه ولتاژ
• کم ولتاژ

رله کمکی

اگر به دنبال خرید رله ارزان با طول عمر بالا هستید، رله کمکی پیشنهاد مناسبی برای شما است. نام دیگر رله کمکی رله شیشه ایی است. کاربر اصلی این قطعه برای قطعی و وصلی بارهای کوچک است. در تبدیل و انتقال سیگنال‌های کنترلی، رله کمکی نقش دارد.

سیگنال ورودی آن سیگنال روشن و نتیجه آن خاموش شدن سیم‌پیچ است. رله کمکی شبیه کنتاکتور است اما یکسری تفاوت با یکدیگر دارند.

تفاوت رله کمکی و کنتاکتور

• میزان تحمل شدت جریان در کنتاکتورها بیشتر از رله کمکی است
• کنتاکتور دارای بوبین است و مثل کلید تک پل عمل میکند. اما انواع رله الکترونیکی شبیه به کلیدهای تبدیل برق ساختمان هستند.

رله زمان

زمانی که سیگنال ورودی حذف و یا اضافه شود. قسمت خروجی به یک تاخیر یا یک محدودیت زمانی نیاز دارد تا رله بتواند مدار کنترل شده را در مدت زمان مشخصی بسته و یا حتی قطع کند.

رله سرعت

زمانی که سرعت به مقدار مشخصی برسد عملکرد رله سرعت شروع میگردد. در زمان استفاده رله سرعت به شفت موتور متصل می‌شود. وظیفه اصلی رله سرعت این است که هنگام استفاده سیگنال را با کنتاکتور بنا به نوع سرعتی که است هماهنگ می‌کند تا ترمز معکوس موتور صورت گیرد.

پس می‌توانیم بگوییم رله سرعت، رله ترمز معکوس نام دارد. شفت رله سرعت به شفت موتور متصل می‌شود. روی شفت یک آهنربا دائمی به شکل استوانه وجود دارد. حلقه بیرونی آهنربای دائمی با سیم‌پیچی تعبیه شده است. که قدرت چرخاندن تا یک زاویه خاص را دارد.

طبقه بندی بر اساس بار تماس رله

رله میکرو پاور

در علم الکترونیک اصطلاحی به نام ولتاژ مدار باز تعریف شده که معنی آن بدین صورت است: “تفاوت پتانسیل الکتریکی بین دو ترمینال دستگاه، حین جدا شدن از هر مدار است. به صورتی که هیچ بار خارجی وصل نشده باشد و جریان الکتریکی خارجی نیز بین پایانه‌ها وجود نداشته باشد.”

در رله میکرو پاور زمانی که ولتاژ مدار باز کنتاکتور 27 ولت DC باشد، جریان بار 0.1 آمپر و رله 0.2 است.

رله قدرت ضعیف

زمانی که ولتاژ مدار باز تماسی 27 ولت DC است جریان بار نامی 0.5 آمپر و رله 1 آمپر است.

رله توان متوسط

زمانی که ولتاژ مدار باز کنتاکت 27 ولت DC است جریان بار نامی برابر با 2 و رله 5 آمپر است.

رله پر قدرت

در ولتاژ مدار باز کنتاکت 27 ولت DC، جریان بار نامی 10 آمپر، 15 آمپر، 20، 25 و 40 آمپر است.

عدد 27 که بعنوان ولتاژ در این تعاریف نوشته شد جهت درک بیشتر موضوع و بعنوان مثال ذکر گردید. مقدار بار مقاومتی DC و رابطه تبدیل آنها به شرایط فنی محصول بستگی دارد.

طبقه بندی بر اساس ابعاد رله

انواع رله الکترونیکی بر اساس سایز به 3 دسته:

• مینیاتوری
• ساب مینیاتوری
• کوچک

دسته‌بندی می‌شوند.

رله مینیاتوری

رله‌های که طولانی‎‌ترین ابعاد آنها از 10 میلیمتر بیشتر باشد.

رله ساب مینیاتوری

رله‌هایی که طولانی‌ترین ابعاد ضلع آنها بیشتر از 10 میل و کمتر از 25 باشد.

رله کوچک

رله‌ایی که طول ضلع آن بیشتر از 25 و و کمتر از 50 میل باشد.

طبقه بندی بر اساس ویژگی های حفاظتی رله

بر اساس ویژگی‌های حفاظتی انواع رله شامل:

• رله مهر و موم شده هرماتیک
• رله محصور شده
• رله نوع باز

هستند.

جمع‎‌بندی

مجموعه ایران کامپو بعنوان یکی از حرفه ایی ترین تولیدکننگان و وارد کنندگان قطعات الکتریکی در ایران است. ما با ثبت سفارش انواع محصولات و قطعات الکتریکی در تلاشیم تا شما بیشترین صرفه‌جویی را در زمان و هزینه‌های خود داشته باشید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با خرید انواع رله الکترونیکی با کارشناسان فروش مجموعه در تماس باشید.